Gebelik Takibi

Dr. Nuray Kuzukıran

Gebelik, Hamilelik Nedir?

Gebelik; cinsel ilişki sırasında ya da yapay olarak (tüp bebek, aşılama ile) kadındaki yumurtanın, erkekte oluşan spermle döllenmesinden sonra oluşan durumdur.

Döllenmiş yumurtanın rahmin yüzeyine yapışması ile başlar. Doğal olarak, ilişki sırasında döllenen yumurtanın rahme yerleşme süresi yaklaşık 7-8 gün arasıdır.

Her şeyin normal olduğu bir süreçte hamilelik yaklaşık olarak 9 ay sürer, tıbbi olarak takiplerimiz hafta hesabı üzerinden değerlendiriliri ve ortalama gebelik süresi 40 haftadır. Hamilelik süreci yakından takip edilmesi gereken ve anne açısından da, bebek açısından da hassas bir süreçtir.

Gebelik Takibi Nedir?

Gebelik takibi; anne adayının hamilelikten şüphelendiği, belirtilerin ilk başladığı ve sonucunda gebeliği öğrenmesi ile başlayan bu süreç, bize başvurmaları ile başlamaktadır. Bu süreçte doktor, bebeğin ve annenin sağlık durumu ile ilgili belirli aralıklarda kontrollerini yapar, annenin şikayetlerini dinler ve anne-babayı buna göre bilgilendirir.

Gebelik Takibi Neden Yapılmalı?

Gebelik takibi yapan bir doktorun olması, ulaşılabilir bir doktorunuz olması açısından ve doktorunuzun genel olarak şikayetlerinizi bildiğinden doğru teşhis yapabilmesi ve doğru tedavi yöntemleri uygulaması konusunda bir gerekliliktir.

Gebelik Takibi Önemi

Gebelik takibinde kontrollerin yapılması, öngörülebilen ya da tahmin edilemeyen durumlar oluştuğunda müdahale edebilmek açısından önemlidir ve aksatılmamalıdır. Anne ve bebek sağlığını korumak konusunda en doğru tedavi yöntemini belirlemek doktorunuzun görevidir.

Gebelik Öncesi Hangi Testler Yapılmalı?

Gebelik öncesi testler;

Jinekolojik Muayene ve Smear Testi,
Hemogram (Kan Sayımı) Testi,
Kan Pıhtılaşma Testi,
Kan Grubu,
İdrar Tahlili,
Torch Testleri,
Tiroid Testleri,
Kromozom Testleri
Pelvik Ultrasonografi.

Hamilelikte Her Ay Doktora Gidilmeli mi?

Normal gebeliklerde 4. aya kadar ayda bir, 4. ay ile 9. ay arası ayda iki defa, 9. ay sonrası ise her hafta anne adayımızın muayene için gelmesini beklemekteyiz. Normal olmayan gebeliklerde anne ve bebeğin durumuna göre bu süreler değişebilmektedir.

Gebelik Takibi Nasıl Yapılır?

Anne adayı yapılan idrar testi veya kan testi sonrası hamilelik belirtisini görüp doktora başvurduğu andan itibaren gebelik takibi başlar. Anneye kan tahlilleri, idrar tahlilleri ve diğer testler yapıldıktan sonra annenin ve bebeğin sağlık durumuna göre bir program oluşturulur ve bu program dahilinde gebeliğin süresine göre durum takip edilir.

1-3. Ay Gebelik Takibi

Birinci trimester olarak tabir ettiğimiz, hamileliğin ilk 3 ayı süresi içerisinde ense kalınlığı testi (nuchal translucency) ölçülür ve ikili test yapılır. Bu testle öncelikli olarak down sendromu(trizomi 21) ve trizomi 13 trizomi 18 açısından risk olup olmadığını anlamak açısından yapılan tarama testleridir.

Ense kalınlığı testi için en erken 11. hafta, en geç 14. hafta süre olarak belirlenir. Bu süreden önce ya da sonra ense kalınlığı testine bakılmaz. Bu aralık haricinde yapılan testler, daha az doğru bilgiler içerebilir.

Bebek için yapılan ultrasonografik sonuçlarla bebeğin ense kalınlığı baş-popo mesafe (hafta) ölçümü burun kemiğinin görüntülenmesi ayrıca anneye bağlı kilo gebelik sayısı kalıtsal hastalıklar daha once yapılan anomalili bebek öyküsü gibi bircok faktör değerlendirilerek anneden alınan kan değerleri hesaplanır ve bize bir risk oranı verir.

Riskli sonuçlarda ek tanı testlerine ihtiyaç duyulabilir. Anne ve baba adayları bu risk oranına göre bilgilendirilir.

3-6. Ay Gebelik Takibi

Hamileliğin ikinci 3 ayına 2. Trimester dönemi denir. Bu dönemde genellikle birinci trimester döneminde ikili testini yaptırmayan anne adayları için testler yapılır.

Üçlü veya dörtlü testler sonrası anne ya da bebek açısından bir risk tespit edilirse amniyon sıvısı alınarak bebeğin durumuna bakılma yoluna gidilebilir. Bu dönemde detaylı ultrason, kan akımı ölçümü (uterin arter doppler) ve annenin yaş ve risk durumuna göre ek testler yapılabilir.

6-9. Ay Gebelik Takibi

Artık bebek ağırlaşmaya başladığı için anne adayımız biraz daha fazla sıkıntı yaşayabilmektedir. Sindirim sisteminde, sırt ağrıları, kabızlık ve uyuşma gibi şikayetler oluşabilir.

Doktorunuz hamileliğinizin son aylarına gelene kadar bu konularda sizi rahatlatmak için uygun tedavi yöntemi ya da egzersizler önerebilir.

Yapılan testlerde daha önce şeker hastalığı açısından herhangi bir duruma rastlanmadıysa yada birinci derecede akrabalarda şeker hastalığı yoksa anne adayına bu dönemde şeker yükleme testi yapılir. Bu konuda sıkça soru sorulmakta ve şeker testinin gerekli ve önemli olduğunu hastalarımıza belirtmekteyiz.

Bebeğin ve annenin sağlığı açısından bu yükleme testinin yapılması önemlidir. Hayati derecede direkt etkili olmasa da doğumda yaşanacak, kilolu doğumun, dolayısıyla bundan dolayı annenin yaşayacağı sıkıntıların önüne geçilebilir. Ayrıca bebekte oluşabilecek komplikasyonlar için öngörü açısından önem arz eder. Bu dönemde kan uyuşmazlığı olan durumlarda kan uyuşmazlığı için iğne yapılır.

7 ay başlangıcı ile birlikte anne adayına ayda bir gelecek şekilde program yapılır ve takip edilir. Gebenin artık erken doğum durumu da olabileceğinden artık doğuma yönelik hazırlıklar başlamalıdır. Yaklaşık 30 haftaya girildiğinde belirli aralıklarla anne adayı NST dediğimiz, bebek ile ilgili sağlık durumunu görüntüleyebildiğimiz cihazla takibe alınır.

Hamilelikte Hangi Testler Yapılır?

Hamilelikte yapılan testler;

Kan testi,
İdrar testi,
İkili tarama testi,
Ultrason,
Üçlü-dörtlü tarama testi,
Üçlü-dörtlü tarama sonuçlarında risk varsa Koryon Villus ve Amniyosentez,
Ultrasonografi görüntülenmesi,
Şeker Yüklemesi.

Gebelikte Hangi Testler Hangi haftalarda yapılır?

Hafta hafta gebelik testinde daha önce de belirttiğim gibi aşağıdaki testler yapılmaktadır. Özetle genel olarak bu testler yapılır. Annenin sağlık geçmişi, ailedeki hastalık öyküleri veya bebeğin gelişiminin durumlarına göre ek testler yapılabilir.

11-14. Haftalar Arası Yapılan Testler: Ense Kalınlığı(NT) ve İkili taramalar(kan testi).
15-20. Haftalar Arası Yapılan Testler: Üçlü – Dörtlü Test , bunların sonucuna göre gerekli ise amniyosentez yapılır.
18-22. Haftalar Arası Yapılan Testler: İleri düzey ultrasonografi(USG) (anomali taraması).
24-28. Haftalar Arası Yapılan Testler: Şeker yükleme testi ve gerekli ise ultrasonografi.

Sağlıklı Bir Gebelik İçin Neler Yapmalıyım?

Sağlıklı bir gebelik için öncelikle yüksek derecede hormonlarınızın düzeylerinin değişeceğini, fizyolojik ve psikolojik değişimler olabileceğini ve bunların normal olduğunu kabullenmek gerekir. Bu süreçte mümkün olduğu kadar mental sağlığa önem vermeli, yediklerimize, içtiklerimize dikkat etmeli ve sigara ve alkolden kesinlikle uzak durmalıyız.

Gebelik takibi sürecinde çevreden söylenenlere dikkat etmemeli, her okuduğunuza inanmamalısınız. Aklınıza takılan her soruda gebeliğinizi takip eden doktorunuza sorularınızı yöneltebilirsiniz. Bu süreçte spor yapmak, sakinleştirici müzikler dinlemek ve değişen vücut yapınıza uygun olarak davranmak sizleri rahatlatacaktır.

Manyetik alanlardan uzak durmak, beslenmede doktor tavsiyesine uymak, bol su tüketmek hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı için oldukça önemlidir. Kafein içeren ürünleri olabildiğince azaltarak ağır yemeklerden kaçınmanız da rahat bir hamilelik geçirmek için önemlidir.

Gebeliğiniz boyunca bilmediğiniz bitki çaylarını ve ilaçları içmemek son derece önemlidir.

20. haftadan itibaren annenin bebek hareketlerini hissetmesi bebeğin sağlığı açısından bilgi vericidir ve tüm gebelik boyunca olabilecek kanama ve düzenli ağrılar (şiddeti ne olursa olsun) hemen doktorunuzla iletişime geçmenizi gerektirecek acil durumlardır.

SORU SOR FORMU

Op. Dr. Nuray Kuzukıran’a soru sormak için formu doldurun!